Κυριακή 24 Ιουλίου 2011

Στα χρόνια της αθωότητας


Jacques Lacarriere

Δέκα χρόνια πριν εκδόθηκε στα ελληνικά το Ερωτικό λεξικό της Ελλάδας  του Jacques Lacarriere, ζούσε ακόμα ,πέθανε το 2005 σε ηλικία 79 ετών, ύστερα από μια απλή χειρουργική επέμβαση στο γόνατο. Η σορός του αποτεφρώθηκε και η στάχτη σκορπίστηκε στη θάλασσα στ' ανοιχτά των Σπετσών, στις 3 Νοεμβρίου, σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία.
Τόσο πολύ αγάπησε την  Ελλάδα !
 Το 1976 εκδίδεται Το ελληνικό καλοκαίρι ,ένα απ’ τα καλύτερα βιβλία για την Ελλάδα στο εξωτερικό. Το ελληνιστικό του έργο σημαντικό*,  το βιβλίο που έχω όλη τη χρονιά φέτος δίπλα  στο κομοδίνο μου ,το πιο όμορφο λεξικό. Το κείμενο που ακολουθεί είναι από το λήμμα Ελλάδα ,πρόλογος στο λεύκωμα φωτογραφιών  του Γιώργου Δεπόλλα. ΄΄Πράγμα που έκανα αυθόρμητα γιατί αυτές οι φωτογραφίες είναι από τις πιο αποκαλυπτικές αυτής  της συγχρόνως μυστικής και ανοιχτής σε όλους ,καθημερινής και χωρίς ηλικία ελληνικής ομορφιάς’’ γράφει ο Ζακ Λακαριέρ……

Το ελληνικό καλοκαίρι,παραλία Μύλος Αγίου Νικήτα,
στη Λευκάδα.
Πως ήταν η Ελλάδα πριν γίνει Ελλάδα; Θέλω να πω ,πριν γίνει η καρδιά και η εστία όλης της Μεσογείου; Πριν ακόμα γίνει αυτό που είναι σήμερα, η  χώρα δηλαδή που προτιμούν οι τουρίστες; Συχνά το αναρωτιόμουν μπροστά στα ελληνικά τοπία που αγκάλιαζα με το βλέμμα χρόνια ολόκληρα .Ποιό στοιχείο ,ποιά λεπτομέρεια ,ποιό σύνολο κάνουν ένα τοπίο πραγματικά  ελληνικό; Επί χρόνια επισκεπτόμουν όλες τις μεσογειακές ακτές και μπορώ να πω ότι πολλά μέρη της Προβηγκίας ,της Ιταλίας  η της Μικράς  Ασίας ,μοιάζουν με την Ελλάδα η την θυμίζουν….
Εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον ,διότι ένα τοπίο δεν είναι αποκλειστικά και μόνο ένα συνονθύλευμα η ένα μωσαϊκό από θάλασσες, κάμπους , δάση και βουνά. Είναι επίσης και πάνω απ’ όλα αυτό που ο άνθρωπος έκανε  με αυτά : παντού στη Μεσόγειο συναντάει κανείς ήλιο, λιόδεντρα  ,καΐκια ,εξωκκλήσια …Αλλά καθένα από τα στοιχεία αυτά είναι το προϊόν μιας επιθυμίας, μιας ανάγκης μιας δουλειάς που χαρακτηρίζει τον κάθε πολιτισμό με την ευρεία έννοια του όρου. Στην Ελλάδα έχουμε συχνά την εντύπωση ότι μύριοι εργάτες ,τεχνίτες ,καλλιτέχνες η ανώνυμοι αρχιτέκτονες εργάστηκαν σε κάθε χωριό ,σε κάθε νησί ,για να οικοδομήσουν αυτά τα γεμάτα φως ,ομορφιά και λιτή αρμονία αριστουργήματα. Παντού στην Ελλάδα σε κάθε γωνιά αυτής της χώρας που δουλεύτηκε κατεργάστηκε, καλλωπίστηκε εμπλουτίστηκε από τρείς χιλιάδες χρόνια ιστορίας, παντού μπορούμε να βρούμε τα αποτυπώματα και τη σφραγίδα του ανθρώπου είτε είναι ψαράς, είτε τεχνίτης ,ερημίτης ,ναυτικός η εργάτης.
Υπάρχει μία φράση  του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη που ορίζει την ελληνική ομορφιά και την οποία αγαπώ ιδιαίτερα ,διότι συμπυκνώνει την ουσία σε λίγα λόγια: ‘΄Εάν αποσυνδέσεις την Ελλάδα ,στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά ,ένα αμπέλι  κι ένα καράβι. Που σημαίνει :με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις’’. Σ’αυτή τη φράση –έμβλημα  πιθανόν να μπορούσαμε να προσθέσουμε κάτι ακόμα. Αλλά η ουσία είναι ότι το ελληνικό κάλλος είναι το ίδιο λιτό και εξαγνισμένο όσο ένας κυβιστικός πίνακας ,όσο κι ένα παιχνίδι σκιάς και φωτός πάνω σ’ένα τοίχο ,σαν γεωμετρικό σχέδιο του Ευκλείδη ,σαν το απόλυτο γαλάζιο των τρούλων η την λευκότητα μιας εκκλησιάς πάνω σ’ ένα ερημονήσι. Διότι σ’ αυτή τη χώρα η ομορφιά είναι αυθόρμητη ,δεν είναι φτιαγμένη με υπολογισμούς, με μεγαλεία η με επιτήδευση ,αλλά με αέναη ευτυχία στις πιο καθημερινές λεπτομέρειες. Είναι δηλαδή  φτιαγμένη από ό,τι ο άνθρωπος αντικρίζει κάθε ημέρα  της ζωής του: ξερολιθιές ασβεστωμένες στην κορυφή, προσκυνητάρια στις άκρες των δρόμων, μπλε σκιά από τα στρογγυλά τραπεζάκια των καφενέδων ,βαμμένα σκαλοπάτια των νησιώτικων σπιτιών ,αποξηραμένα μπουκέτα των εκκλησιών, χαϊμαλιά των γαϊδουριών, ζωγραφισμένα χέρια πάνω σε   κάποιους τοίχους να υποδεικνύουν τον δρόμο της αλήθειας η και πολύ συχνά διαφημιστικές επιγραφές και ναΐφ ζωγραφική.
Στην Ελλάδα η ομορφιά δεν μαθαίνεται ποτέ ,είναι αυθόρμητη ,αυτόχθονη όπως τ’άσπρα κεντίδια των κυμάτων πάνω στην άμμο, όπως η μελετημένη συμμετρία των κυπαρισσιών σε όλο το μήκος των δρόμων ,σαν την πανδαισία χρωμάτων σε πόρτες και παράθυρα ,η σαν το πολύχρωμο έμβλημα των ελληνικών ενδυμάτων και κοσμημάτων .Διότι η ομορφιά είναι μια μάχη ,είναι η νίκη του φωτός πάνω στη σκιά .Κι όπως έλεγε ένας από τους παλαιότερους και μεγαλύτερους Έλληνες φιλοσόφους ,ο Ηράκλειτος, η ομορφιά είναι η αρμονία των αντιθέσεων .Ειδικότερα εδώ ,είναι επίσης η συνάντηση και ο καρπός της ένωσης της Ελλάδας του χθες με αυτήν του σήμερα .





Το ερωτικό καλοκαίρι  στην Ελλάδα.

Διαβάστε περισσότερα εδώ: http://www.kirithres.gr/ πληκτρολογώντας στην αναζήτηση
Jacques Lacarriere